28 June 2013
Nam châm là gi?
“Ao câu cá” là một món đồ chơi phổ biến có sử dụng nam châm. Mỗi cần câu có một nam châm nhỏ ở đầu. Các nam châm hút sợi kim loại được cột vào con cá.
Nam châm là gì? Nó được khám phá từ lúc nào? Nhưng ứng dụng của nam châm?
“Ao câu cá” là một món đồ chơi phổ biến có sử dụng nam châm. Mỗi cần câu có một nam châm nhỏ ở đầu. Các nam châm hút sợi kim loại được cột vào con cá.
Có nhiều đồ chơi khác sử dụng nam châm. Có những trò chơi ném phi tiêu với các tấm bia bằng thép được tô vẽ và các phi tiêu này có gắn nam châm. Có những sân bay trên đó các máy bay bằng thép di chuyển đây đó bằng nam châm. Có những con búp bê với miếng nam châm gắn ở hai tay; các sân khấu với các diễn viên hoạt động bằng nam châm; toa xe lửa sử dụng nam châm; ngoài ra còn có các đồ chơi khác bằng nam châm.
Nam châm đã được biết trong một thời gian rất lâu. Từ “nam châm” (magnet) đến từ “Magnesia” là tên của một vùng thuộc nước Hy Lạp đặt cây gậy đầu bịt sắt của cậu dựa vào một tảng đá giữ chặt cây gậy. Trước đó chưa hề có ai thấy một tảng đá hút sắt như vậy.
Câu chuyện có lẽ không thật. Nhưng có một loại đá vôi hút sắt và thép. Nó được gọi là “manhêtit” hay là đá nam châm. Những miếng đá này là nam châm thiên nhiên.
Nam châm thiên nhiên là nam châm vĩnh cửu. Những miếng nam châm nhỏ trong trò chơi câu cá là nam châm vĩnh cửu. Những thỏi nam châm được chế tạo bằng thép hay bằng hợp chất thép và các kim loại khác cũng là nam châm vĩnh cửu. Loại nam châm vĩnh cửu mạnh hơn nhiều so với đá nam châm (lodestone).
Một thỏi nam châm được đánh dấu bằng chữ S và chữ N (S=South=nam; N=North=Bắc) ở hai cực. Khi cực của một nam châm này gần cực của một nam châm khác, các cực sẽ hút lẫn nhau nếu như một đầu cực nam châm này là cực Nam và nam châm kia là cực Bắc. Một số đồ chơi có nam châm được thiết kế dựa trên tính chẩt này của nam châm.
Nam châm vĩnh cửu không chỉ dùng gắn trong đồ chơi, mà còn dùng chế tạo cây kim trong la bàn bỏ túi; dùng trong các cửa hàng đồ ngũ kim để nhặt đinh; trong phòng mạch bác sĩ để lấy ra những mảnh vụn bằng thép. Có những thứ như: bút, bút chì, gạt tàn thuốc, cửa tủ lạnh, các chữ cái… đều có thể dùng nam châm, đặt biệt ở những tấm bảng dành cho trưng bày quảng cáo; nó cũng được chế tạo cho nhiều máy móc.
Còn có một loại nam châm khác: nam châm điện, nó không hút sắt và thép nếu không có một dòng điện chạy qua các sợi dây điện. Nó sẽ mất từ tính ngay lập tức khi dòng điện bị cắt.
Ngày nay nam châm điện quan trọng hơn nam châm nhiều. Chúng hiện diện trong nhiều thiết bị điện. Ngay trong nhà, các bạn cũng dễ dàng tìm thấy nam châm điện ở chuông cửa, ống nghe điện thoại, máy thu thanh và máy truyền hình, máy hút bụi, máy ghi âm và tất cả các thiết bị khác có mô tơ bằng điện. Các máy phát điện lớn cung cấp điện cho chúng ta cũng có nam châm điện trong máy nữa.